Dạy và học môn văn: Chọn 'rượu' thay vì chọn 'bình'

Nguồn: Tuổi Trẻ

Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm học 2025-2026 đã diễn ra tại nhiều địa phương, đánh dấu những thay đổi trong phương pháp dạy và học môn Ngữ văn. Thay vì tập trung vào việc học thuộc lòng các tác phẩm trong sách giáo khoa, học sinh được khuyến khích phát triển kỹ năng đọc hiểu và tư duy phản biện.

Thay đổi trong cách tiếp cận

Trước đây, học sinh lớp 9 chỉ học khoảng 20 tác phẩm trong chương trình, với khoảng 12 tác phẩm được chọn lọc để đưa vào đề thi. Tuy nhiên, một thay đổi lớn đã diễn ra, đó là đề thi không còn sử dụng ngữ liệu nằm trong sách giáo khoa một cách trực tiếp.

Điều này dẫn đến việc học sinh phải tiếp cận với lượng văn bản, tác phẩm lớn hơn nhiều, gấp 3-4 lần so với trước đây. Các tác phẩm cũng trở nên đa dạng hơn, bao gồm cả những văn bản mới, không có sẵn bài mẫu phân tích trong các sách tham khảo.

Từ "bình" đến "rượu": Chú trọng kỹ năng

Sự thay đổi này đặt ra câu hỏi về phương pháp dạy học. Thay vì chỉ tập trung vào việc học thuộc lòng, giáo viên cần giúp học sinh nắm vững đặc trưng thể loại, cách tiếp cận và các bước thực hành đọc, hiểu, viết.

Giáo viên cần hướng dẫn học sinh lựa chọn ngữ liệu theo các chủ đề khác nhau như lòng yêu nước, gia đình, tình bạn, tuổi trẻ, thời đại công nghệ, hạnh phúc... để làm quen. Mục tiêu là hình thành kỹ năng đọc hiểu, viết nghị luận văn học và nghị luận xã hội, giúp học sinh tự tin đối mặt với những đề thi mới lạ.

Nói cách khác, thay vì chọn "bình rượu" (ngữ liệu), giáo viên chọn "rượu" (đặc trưng thể loại, cách tiếp cận, các bước thực hành) để trang bị cho học sinh hành trang vào phòng thi.

Những tín hiệu tích cực

Nhiều thí sinh đã bày tỏ sự nhẹ nhõm sau khi hoàn thành bài thi, cảm thấy "giải thoát" khỏi những khuôn mẫu định sẵn. Điều này cho thấy sự thay đổi trong phương pháp dạy và học đã mang lại những tín hiệu tích cực.

Tuy nhiên, hành trình này vẫn còn dài. Để đạt được kết quả tốt, cần có sự thay đổi trong tư duy của người đứng đầu các nhà trường, sau đó là sự thay đổi của giáo viên và cuối cùng là học sinh. Đây là một quá trình đòi hỏi sự kiên trì và nỗ lực không ngừng.

Ngày 7-6, thí sinh ở Hà Nội cũng đã dự thi môn văn, ngoại ngữ kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm học 2025-2026.